BLOG
Napisaliśmy na nasz blog krotka recenzje filmu i ksiazki "Maria
Antonina". W filmie postawiona jest teza, ze glowna przyczyna
pauperyzacji Francji bylo zaangazowanie sie finansowe kraju w amerykanska
wojne o niepodleglosc - na zlosc Anglii. W filmie przedstawiona jest
scena narady Ludwika XVI z grupa doradcow - jeden sugeruje wycofanie
poparcia dla amerykanskich insurgentow, gdyz jego koszt jest ponad barki
kiesy panstwowej zubozonej przez wojny toczone przez poprzednikow krola.
Drugi doradza finansowanie rebelii, ktora oslabia Anglie. Krol, mimo ze z
przyczyn ideologicznych nie chce wspierac buntu przeciw prawowitemu, choc
slabemu na umysle monarsze, ostatecznie ulega namowom drugiego doradcy.
Malo kto wie, ze tym drugim doradca, zachecajacym Francje do finansowego
udzialu w amerykanskiej awanturze byl Pierre-Augustin Caron de
Beaumarchais. Postac niebanalna, znana obecnie glownie z dokonan
literackich, choc w swoim czasie imajaca sie roznych zajec, od
zegarmistrzostwa, poprzez muzyke, dyplomacje do handlu bronia. Myslimy,
ze warto przypomniec te postac troche szerszej publice.
Beaumarchais urodzil sie w rodzinie zegarmistrza i od dziecinstwa uczyl
sie tego zawodu. Mimo, ze pochodzil z gminu zdolal zwrocic na siebie
uwage dworu Ludwika XV (wykonal pierscionek z miniaturowym zegarkiem dla
Madame de Pompadour). Zdolnosci Beaumarchais musialy byc wszechstronne,
skoro powierzono mu funkcje nauczyciela gry na harfie krolewskich corek.
Od tego momentu jego kariera ulega przyspieszeniu. Za zaoszczedzone
pieniadze kupuje szlachectwo i funkcje dworska (sekretarz i radca dworu).
Kariera nie przebiega bez zawirowan - Beaumarchais zostaje zamieszany w
kilka spraw sadowych, ktore skutkuja bankructwem i spedzeniem krotkiego
czasu w wiezieniu. Co gorsza, zostaje pozbawiony praw publicznych. W tym
czasie publikuje krotki pamflet przeciwko swoim wrogom, ktory przysparza
mu popularnosci i slawy pisarskiej.
Pomimo utraty praw publicznych, a w zasadzie w celu ich odzyskania,
Beaumarchais kontynuuje kariere dyplomatyczna na dworze Ludwika XV i -
pozniej - XVI, funkcjonujac w charakterze tajnego wyslannika do roznych
europejskich stolic. Po wybuchu rewolucji w amerykańskich koloniach
europejskie monarchie (glownie francuska i hiszpanska) nie chcialy
angazowac sie bezposrednio ("panstwowo") we wspieranie rewolucjonistow.
Beaumarchais - niczym Wokulski - zalozyl wiec prywatna (acz finansowana
przez dwory hiszpanski i francuski) firme handlujaca bronia, ktora
zaopatrywala Amerykanow w 'material wojenny'.
Wkrotce po smierci Woltera Beaumarchais podejmuje wysilek zebrania
wszystkich jego dziel (wiekszosc z nich byla zakazana we Francji) i
opublikowania ich drukiem. W tym celu podejmuje podroze w celu odkupienia
rekopisow rozproszonych po calej Europie. Dla unikniecia cenzury
francuskiej otwiera drukarnie w Niemczech. Przedsiewziecie okazalo sie
biznesowa klapa, ale historia literatury i mysli filozoficznej bylaby o
wiele ubozsza gdyby nie ta inicjatywa.
Mimo to w momencie wybuchu rewolucji 1789 Beaumarchais jest zamoznym
czlowiekiem. Omija go fala terroru, moze dlatego, ze jego arystokratyczne
tytuly byly wyjatkowo swiezej daty. Organizuje wrecz zakupy broni dla
armi republikanskiej wykorzystujac swoje stare kontakty i umiejetnosci.
Liczni wrogowie oskarzaja go jednak o sprzyjanie rojalistom -
Beaumarchais spedza kilka lat na emigracji, ale po oddaleniu zarzutow
wraca do Paryza, gdzie umiera w 1799.
Wiele jest cieni nad biografia Beaumarchais, ale najwazniejszym z nich
jest podejrzenie o trucie zon. Beaumarchais zenil sie za mlodu dwa razy,
w obu przypadkach z bogatymi dziedziczkami - i w obu przypadkach
zdumiewajaco szybko wdowial. Dla rownowagi, z trzecia zona przezyl 12 lat
w konkubinacie, zeniac sie z nia dopiero na starosc.
Dzis Beaumarchais pamietany jest glownie jako autor sztuk o perypetiach
rezolutnego fryzjera imieniem Figaro. Bardziej znane sa dwie z nich, na
podstawie ktorych Rossini i Mozart napisali opery. Malo kto wie, ze byla
tez czesc trzecia oraz wstep do trylogii (dzis nazwalibysmy to
prequelem). Cyrulik sewilski jeszcze uszedl, ale Wesele Figara bardzo nie
podobalo sie Ludwikowi XVI z uwagi na bezczelnosc sluzby bezkarnie
dworujacej sobie z Jasnie Panstwa, w koncu jednak, po przerobkach,
zezwolono na wystawianie obu sztuk (Maria Antonina byla entuzjastka dziel
Beaumarchais do tego stopnia, ze zdarzalo jej sie grywac Rozyne na
prywatnych przedstawieniach w Wersalu). Premiera trzeciej czesci (La mere
coupable) miala miejsce juz po rewolucji. Jak przekazuja pamietnikarze,
Napoleon cenil wysoko te sztuke, jak zreszta i cala tworczosc
Beaumarchais.
Szkoda, ze 'La mere coupable' nie miala szczescia do przerobienia na
libretto i szczescia do jakiegos kompozytora przyzwoitego (bo kiepscy to
owszem byli). Rzecz sie dzieje 20 lat po 'Weselu Figara'. Ogolnie chodzi
o to, ze Cherubino przespal sie jednak z hrabina, ale wiedziony wyrzutami
sumienia wyrusza na wojne, gdzie ginie na polu chwaly i depresyjnym tle.
Na lozu smierci wysyla list do hrabiny. Hrabina przechowuje (niejedyna,
jak sie wkrotce okaze) pamiatke po kochanku w tajnej skrytce w
sekretarzyku. Druga pamiatka jest dzieciatko ("nie placz kiedy odjade,
zostawie ci to niemowle") imieniem Leon. Hrabia ma caly czas pewne
brzydkie podejrzenia, ze synek jakis niepodobny, na wszelki wypadek
postanawia pozbawic go spadku poprzez roztrwonienie majatku. Krew nie
woda a majtki nie pokrzywy, hrabiemu tez sie zdarza zgrzeszyc, czego
owocem jest corka imieniem Florestina. Tutaj na scene wkracza irlandzki
rzemieslnik i lowca posagow, ktory demaskujac hrabine usiluje doprowadzic
do wydziedziczenia Leona na korzysc Florestyny, ktora zamierza poslubic.
Wszystko zmierza do nieuchronnej katastrofy, ktorej zapobiegaja
podstarzali juz Figaro i Zuzanna. Kurtyna i brawa.
Na stulecie Metropolitan Opera amerykanski kompozytor John Corigliano
napisal opere "The Ghosts of Versailles" luzno oparta o postaci stworzone
przez Beaumarchais. Jak sama nazwa wskazuje, tym razem rzecz dzieje sie w
zaswiatach. Duch Beaumarchais, dla podniesienia na duchu ducha Marii
Antoniny inscenizuje opere, w ktorej Almaviva, Figaro i Zuzanna ratuja ja
od gilotyny, do spolki z samym Beaumarchais, ktory wkracza na scene. I ja
sie pytam, gdzie oni - do cholery - byli 16 pazdziernika 1793. Oraz -
gdzie byl James Bond, Superman, Batman, Chuck Norris i King-Kong 11
wrzesnia 2001. Ale to juz inna historia.
Serdecznie,
Babilasy
Lubimy koty i podróże. Bardziej jednak podróże, dlatego koty trzymamy u teściowej. Lubimy też operę, ale ona nie przeszkadza nam w podróżach. Wręcz przeciwnie. Ponieważ lubimy podróże - ewakuowaliśmy sie na blogspot. Skype: michal.babilas Skype: dorota.babilas GG: 1670265
Get your own Box.net widget and share anywhere!
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Polityka
